مقدمه :
شبكه پدافند هوائی ایران بر آمیخته ای از سامانه های پدافندی روسی و غربی متكی است . این تركیب غیرمعمول از انواع سامانه های خریداری شده قبل از انقلاب سال 1979 و پس از آن از كشورهای غربی و روسیه/ شوروی تشكیل شده است . در حال حاضر این سامانه ها در شبكه پدافند هوائی ایران مورد استفاده قرار می گیرند : 
1-     سامانه   (HQ-2 (CSA-1 GUIDELINE كه یك گونه برگرفته از سامانه روسی S-75 بوده و از رادار درگیری GIN SLING استفاده می نماید .  
2-     سامانه MIM-23 HAWK
3-     سامانه S-200 (SA-5 GAMMON)
4-     سامانه 2K12 (SA-6 GAINFUL)
5-     سامانه Tor-M1E (SA-15 GAUNTLET) . 

پوشش های راداری پیش اخطار / مراقبت 
اصلی ترین بخش رادارهای پیش اخطار و مراقبت پدافند هوائی ایران از 24 سایت راداری تشكیل شده كه تعدادی از آنها بعضا غیرفعال هستند. این سایت ها عمدتا پیرامون كشور مستقر بوده و تاسیسات مكمل آنها در حومه اراك و اصفهان قرار دارند . یك سوم از این تاسیسات در طول ساحل راهبردی خلیج فارس مستقر می باشند. تصویر ذیل محل استقرار سایت های پیش اخطار ایران را نمایش می دهد :

  

پوشش پدافند هوائی 
در حال حاضر 41 سایت پدافند هوائی موشكی در ایران فعال می باشد . تصویر ذیل محل استقرا این سایت ها را نشان می دهد. سایت های HQ-2 با رنگ قرمز ، سایت های HAWK با رنگ نارنجی ، سایت های S-200 لاجوردی ، سایت های 2K12 سبز روشن و Tor-M1E سبز كم رنگ می باشند.

تصویر ذیل تمام مناطق تحت پوشش سایت های پدافندی ایرانی را نمایش می دهد . برای نمایش این مناطق از همان رنگ های قبلی استفاده شده است . سایت های HQ-2 با رنگ قرمز ، سایت های HAWK با رنگ نارنجی ، سایت های S-200 لاجوردی ، سایت های 2K12 سبز روشن و Tor-M1E سبز كم رنگ می باشند.

سامانه   (HQ-2 (CSA-1 GUIDELINE
در حال حاضر 7 سایت فعال از این سامانه در داخل این مشخص شده است . به نظر نمی رسد كه موشك های HQ-2 چینی خیلی مورد اعتماد بوده باشند چرا كه از 21 سایت تنها 7 سایت آن عملیاتی است . تصویر ذیل مناطق تحت پوشش توسط سامانه HQ-2 را  نشان می دهد :

سامانه MIM-23 HAWK 

در حال حاضر 22 سایت فعال از این سامانه در داخل ایران استقرار دارند . سامانه HAWK از زمان خرید آن پیش از انقلاب اسلامی تا كنون  اصلی ترین سامانه پدافند هوائی ایران محسوب می شود . با وجود كاهش تعداد این سامانه و علیرغم آنكه تنها نیمی از سایت های سامانه HAWK فعال است ، اما هنوز به صورت گسترده و در مناطق زیادی مستقر می باشد. نحوه استقرار این سامانه جالب توجه است چرا كه به نظر می رسد یك سامانه تاكتیكی پدافندی در مقام یك سامانه راهبردی مورد استفاده قرار گرفته است . تصویر ذیل مناطق تحت پوشش سایت های سامانه HAWK در ایران را نشان می دهد :

سامانه S-200 (SA-5 GAMMON)
در حال حاضر 7 سایت فعال سامانه S-200 در ایران وجود دارد . این سامانه راهبردی دارای بلندترین برد در میان سامانه های پدافندی در اختیار ایران است . تصویر ذیل مناطق تحت پوشش این سامانه در ایران را نشان می دهد :  

سایت های تاكتیكی 
در ایران 6 سایت مشخص تاكتیكی وجود دارد. این سایتها به عنوان دفاع نقطه ای مورد استفاده قرار می گیرند. دو سایت توسط سامانه 2K12 و باقی سایتها توسط Tor-M1E مورد استفاده قرار می گیرند . تصویر ذیل مناطق تحت پوشش این سایت های تاكتیكی را مشخص كرده است :

سایت های بلا استفاده :
در حال حاضر 31 سایت آماده اما بلااستفاده در ایران وجود دارد. این سایت ها بر اساس چیدمان و مشخصاتشان برای سامانه های HQ-2 یا HAWK مورد استفاده قرار خواهند گرفت . این سایت های خالی پدافند هوائی می توانند علاوه بر مشاركت در شبكه پدافندی كشور دارای وظایفی چندگانه نیز باشند. می توان آنها را به عنوان سایت های پراكنده پدافند هوائی مورد استفاده قرار داد و به این ترتیب هدف گیری دشمن را بغرنج ساخت. همچنین می توان از آنها برای استقرار سایت های اضافی موجود در انبارها در صورت نیاز به تقویت پدافند هوائی منطقه استفاده نمود. در تصویر ذیل نمائی از سایت های بدون استفاده پدافند هوائی ایران نمایش داده شده است :